Klooster Wijtwerd

Usquert ligt in het gebied dat tot in de 12e eeuw dagelijks werd overstroomd door het water van de Waddenzee. In de 12e eeuw werd dit gebied aan de noordzijde bedijkt. De Oudedijk zorgde ervoor dat het gebied gevrijwaard werd van grote overstromingen. Bij de ontwikkeling van dit landschap hebben de kloosters in het gebied een belangrijke rol gespeeld.

Usquert herbergde een Johannieter Commanderij. Voor het eerst wordt zij genoemd in een oorkonde uit 1304 . Het Klooster Wijtwerd ( samengetrokken: Kloosterwijtwerd) had aanzienlijke bezittingen in Noord-Groningen, evenals een refugium in de stad.

Het klooster in Usquert was een vrouwenklooster. Van een visitatieverslag uit 1540 weten we dat er destijds de commandeur woonden, 15 nonnen, 2 priesters. Zij werden onder-steund door 42 niet-geprofeste kloosterlingen. De zusters hielden zich voornamelijk bezig met het lezen en zingen van canonieke getijden. Het zwaardere werk in de huishouding en op het land werd uitgevoerd door het overige personeel.

Na de reformatie duurde het tot na het overlijden van de laatste commandeur van Wijtwerd, in 1618, dat de Provinciale Staten het klooster en zijn bezittingen opeisten. Het gebouw was toen al in verval geraakt.

Op de plek van het klooster is in later jaren een tweetal boerderijen gebouwd. In de oudste van deze twee is een aantal kenmerkende elementen uit het klooster opgenomen. Alle bewoners van de boerderij zijn nazaten van de eerste pachters van de oudste boerderij. De huidige bewoners zijn de 13e generatie. In 1774 is de pacht afgekocht en kwam de boerderij in eigendom. Bijzonder is ook de 19e eeuwse familiebegraafplaats met grafkelder op het terrein.

Teksten: S. van Genuchten