Klooster Oosterwierum

Op de wierde pal ten oosten van de Kloosterlaan lag eeuwenlang de Johannieter commanderij Oosterwierum. Vanaf het erf van de in 1987 afgebroken boerderij ‘Heveskesklooster’ kijkt men noordwaarts op het voormalige kloosterterrein. Tijdens archeologisch onderzoek in de jaren 1982-1986 werden onder andere de fundamenten van de kloosterkerk blootgelegd. De commanderij werd in de 13e eeuw gesticht, hoewel de oudste vermelding dateert uit 1319.

Oosterwierum kwam in de 14e en 15e eeuw tot grote welstand en nam in 1476 de noodlijdende commanderij van Oosterwijtwerd over, net als de commanderij te Goldhoorn bij Finsterwolde in dezelfde periode (beide commanderijen werden voorwerken). De commanderij was lang een dubbelklooster (mannen en vrouwen), maar na een hervorming in 1481 werden de zusters elders ondergebracht en de lekenbroeders uitgesloten van het kapittel.

Aangezien Oosterwierum langs de belangrijke route van Groningen naar Oterdum lag, had de commanderij in de 16e eeuw veel te lijden. Zo werd het klooster in 1536 tijdens de Gelderse Oorlogen geplunderd en in 1583 in brand gestoken door Staatse troepen onder leiding van Wigbold van Ewsum tijdens de Opstand tegen Spanje.

In 1597, enkele jaren na de Reductie van Groningen (1594), werden de kloostergoederen door de Provinciale Staten geïnventariseerd en in 1610 tot provinciaal bezit verklaard. Het grondbezit omvatte in dat jaar 3.042,5 grazen en deimten land (plm. 1.460 ha.). De restanten van de kloostergebouwen op Oosterwierum werden voor afbraak verkocht en de landerijen aan de meestbiedenden verhuurd. Het voormalige refugium van de commanderij in Groningen fungeerde later als vergaderzaal voor de Ommelander Staten en bestaat nog steeds (Schoolstraat).

Texte: J. G. Abbes