Klooster Versfleth

De commanderij van de Johannieters „über der Lesum“, d.w.z. tegenover de monding van de Lesum in de Weser, was waarschijnlijk wettelijk (en waarschijnlijk ook structureel) verbonden met het grafelijke kasteel van Versfleth. De Graven van Versfleth, die hier ergens tussen 1130 en 1160 kwamen wonen, vormen een tak van de adellijke Heren van Stumpenhusen en waren leenmannen van het Aartsbisdom van Bremen. Zij stierven kort na 1196 uit.

Erfgenamen van een van de laatste twee dochters waren de Graven van Oldenburg, die zich daarom verantwoordelijk voelden voor de Johanneskapel in het aartsbisschoppelijk slot Versfleth. Dit slot werd in 1262 verlaten en de kapel in 1353 overgedragen aan het Lambertiklooster in Oldenburg, dat door hen was gesticht..

Het Johannieter klooster komt slechts eenmaal voor in een oorkonde van omstreeks 1290/1300. Dit document werd in 1989 ontdekt door de historici Heinz B. Maas en Hans G. Trüper. Er is echter nog een andere bron: in een akte uit 1234 wordt gesproken over ridders die in de slag bij Altenesch waren gesneuveld. Bij Altenesch traden opstandige boeren uit Stedinge -een regio ten westen van Bremen- tegen de Aartsbisschop van Bremen en de Graven van Oldenburg in het strijdperk. De ridders werden in Versfleth begraven (…in Versflethe sunt sepulti…), wat wijst op de aanwezigheid van een Johannieter Kapel. De Stedinger boeren waren geëxcommuniceerd, maar de Orde van St. Jan was hiervan vrijgesteld.

Het lijkt waarschijnlijk dat de Johannieter Ridders onder de Graven van Versfleth naar het gebied rond de Weser zijn gekomen, omdat het onwaarschijnlijk is dat de Aartsbisschop van Bremen dat heeft gedaan.

De Johannisweg, de oude weg die van Edenbüttel naar de oostkant van Lemwerder leidt, getuigt nog van het bestaan van het klooster. Daarnaast staat in het noorden van Lemwerder nog een vroeg-gothisch bakstenen gebouw dat mogelijk het restant van een kapel is. Ook omdat de precieze ligging van het kasteel van Versfleth nog niet is vastgesteld, blijft het verband tussen deze kapel en de commanderij onzeker. Een legende schrijft de stichting van de kapel namelijk ook toe aan „twee edelvrouwen“.

Vertaling: S. v. Genuchten